آناليز SWOT ، (تحليل تکافت) روشي است براي دسته‌بندي عوامل اثرگذار مهم دروني و بيروني بر سازمان و راهبردها و آينده‌هاي ممکن و شناسايي توانايي‌ها، کاستي‌ها، فرصت‌ها و تهديدها ي ان سازمان است.
روش اس دبليو اُتي (در فارسي با نام تحليل سوات هم شناخته مي‌شود) يکي از روش هاي برنامه‌ريزي استراتژيک است که براي سنجش وضعيت داخلي و خارجي يک سازمان استفاده مي‌شود. اس دبليواُتي در انگليسي حروف اول کلمات قوت (Strength)، ضعف (Weakness)، فرصت (Opportunity) و تهديد(Threat) است. از اين روش براي برنامه‌ريزي راهبردي و تحليل وضعيت سازمان‌ها استفاده مي‌شود. در واقع اين تحليل را بايد ابزاري کارآمد براي تشخيص شرايط محيطي و توانايي دروني سازمان بدانيم، اساس اين روش کارآمد در مديريت استراتژيک و همين‌طور بازاريابي است. اين تحليل را علاوه بر SWOT در برخي متون به صورت TOWS نيز آورده‌اند.
فهرست مطالب
تاريخچه
همان‌طور که از محتواي اين تکنيک مشخص است اولين بار در سيستم‌هاي نظامي و سپس در مديريت صنعتي و کارخانه‌ها مورد استفاده قرار گرفته و کم‌کم از سال 1990 وارد سيستم‌هاي مديريتي وبرنامه‌ريزي شد. مهم‌ترين ويژگي سوآت (SWOT)اين است که مي‌توان تدوين راهبرد پرداخت بدون نياز به تحليل‌هاي کمّي و محاسبات رياضياتي، درحاليکه ساير روش‌ها و تحليل‌ها نياز به آمار و اطلاعات کمّي و همچنين فرمول‌هاي پيچيده رياضي دارند. اين تکنيک به راحتي و با استفاده از روش‌هاي کيفي امکان بهره مندي از يافته‌ها و اطلاعات را فراهم مي‌سازد.
برنامه‌ريزي راهبردي
در برنامه‌ريزي راهبردي، به ترتيب چشم‌انداز، رسالت، اهداف، راهبردها، عناوين برنامه‌ها و فعاليت‌ها براي تشکل يا سازمان مورد نظر تعريف مي‌گردد. چشم‌انداز و رسالت هر سازمان بر مبناي نظر بالاترين مرجع تصميم‌گير مشخص مي‌شود. اهداف نيز بر اساس رسالت تعيين شده مشخص مي‌شود. در حقيقت مأموريت يا رسالت، وظايف کلي و دور نماي فعاليت‌هاي سازمان ها را مشخص مي‌کند و اهداف، راه هاي رسيدن به اين ماموريت و رسالت مي‌باشد. براي مشخص کردن راهبردها، ابتدا نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت‌ها و تهديدها با توجه به فضاي داخلي و عوامل بيروني ارزيابي مي‌شود که بر مبناي آن و با استفاده از ماتريس SWOT، راهبردها استخراج مي‌شود:
هر راهبرد در زير مجموعه يکي از اهداف، روش رسيدن به هدف را مشخص مي‌سازد. شناسايي ذي‌نفع‌هاي دروني و بيروني نيز به شناسايي عوامل کمک مي‌نمايد. پس از آن براي رسيدن به هر راهبرد، برنامه‌هايي مشخص مي‌شود که لازم است زمانبندي و بودجه‌گذاري آن‌ها نيز انجام شود.
راهبرد (اس او) (SO)راهبرد تهاجمي-حداکثر،حداکثر
اين راهبرد نقاط مثبت (توان و نقاط قوت) مربوط به وضعيت داخلي سازمان را ارزيابي مي‌کند.
اين راهبرد مي‌تواند يک حالت هم‌افزايي در سازمان ايجاد کند. هر شرکتي تمايل دارد در اين موقعيت قرار داشته باشد تا بتواند با بهره‌گيري از توانمندي‌ها، استفاده از فرصت‌ها را به حداکثر برساند.
راهبرد (دبليو او) (WO)راهبرد انطباقي-حداقل،حداکثر
اين راهبرد نقاط منفي (ضعفهاي) مربوط به وضعيت داخلي سازمان را ارزيابي مي‌کند.
هدف دومين راهبرد، کاهش نقاط ضعف و افزايش فرصت‌هاست. گاه شرکت‌ها به دليل برخورداري از ضعفهاي اساسي، امکان استفاده از فرصتهاي به دست آمده را ندارند، لذا طراحي دوره‌هاي آموزشي به منظور از بين بردن نقاط ضعف مي‌تواند شرکت را در استفاده از فرصت‌ها توانمند کند.
راهبرد (اس تي) (ST)راهبرد اقتضايي-حداکثر،حداقل
اين راهبرد نقاط مثبت (فرصتهاي) مربوط به وضعيت خارجي سازمان است و آن را در ارتباط با بيرون ارزيابي مي‌کند. اين راهبرد براساس توانمندي شرکت در مقابل تهديدات بنا شده‌است و هدف آن افزايش توانمندي‌هاي موجود و کاهش تهديدات با طراحي دوره‌هاي آموزشي است.
راهبرد (دبليو تي) (WT)راهبرد دفاعي-حداقل،حداقل
اين راهبرد نقاط منفي (تهديدات پيش روي) مربوط به وضعيت خارجي سازمان است و آن را در ارتباط با بيرون ارزيابي مي‌کند. هدف اين راهبرد، کاهش تهديدها تا حد امکان است. شرکتي که در معرض ورشکستگي قرار دارد مي‌تواند با برگزاري دوره‌هايي مانند مديريت راهبردي و … از راهبردهاي گوناگوني مانند انحلال، ادغام و تلاش براي بقا استفاده کند.
به منظور درک بهتر اين روش، مثال زير ارائه مي‌شود. در اين کار-فهرست به تفکيک نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت‌ها و تهديدات يک شرکت سوالاتي مطرح شده‌است:
الف – نقاط قوت بالقوه
- قابليت توليد
- مهارت‌هاي بازاريابي خوب
- نام معروف و خوشنامي
- ساختار سازماني مناسب
- توانايي مديريت بر تغييرات استراتژيک
- مهارت‌هاي مربوط به تحقيق و توسعه
- قابليت و توانايي سيستم‌هاي اطلاعاتي
- منابع انساني
ب – نقاط ضعف بالقوه
- بالا بودن قيمت تمام شده
- نزول نوآوري
- ضعف بازاريابي
- کافي نبودن سيستم‌هاي اطلاعاتي
- عدم کفايت منابع انساني
- عدم خوشنامي
- تعارض بين واحدهاي مختلف
- نامناسب بودن ساختار سازماني
ج – فرصتهاي بالقوه
- نگاه به بازارهاي دست نخورده جديد
- توسعه فيزيکي بازار
- کاربرد مهارت‌هاي تحقيق و توسعه
- ورود به اقلام جديد توليد و بازار
د – تهديدات بالقوه
- افزايش رقابت داخلي
- افزايش رقابت خارجي
- تغيير سلايق مشتري
- وجود موانع ورود به بازار
- افزايش وجود کالاهاي جايگزين
تحليل SWOT :
تحليل SWOT يک روش مفيد براي يافتن جايگاه کنوني خودتان در مقايسه با رقيبان مي‌باشد. اين ابزار يک ابزار تحليلي ساده و رايج در محيط‌هاي کسب و کار است که مي‌تواند به شما کمک کند که:
Strength – نقاط قوت خود را افزايش دهيد
Weakness – نقاط ضعف خود را به کمترين ميزان ممکن برسانيد
Opportunity – فرصت‌ها را بدست آوريد
Threat – تهديدها را بي‌اثر يا کم اثر کنيد.
