مدیریت چابک و مدیریت ناب؛ شباهت ها و تفاوت ها

هر دو شیوه مدیریت چابک و مدیریت ناب از جمله روش های مدیریت پروژه به شکل نوین هستند که در میان مدیران پروژه بسیار رایج و محبوب است و به اعضای تیم پروژه در ارائه نتایج سریع تر و پایدار تر کمک می کند.

با این حال، تفاوت ها و شباهت های بین دو روش مدیریت چابک و مدیریت ناب اغلب مشخص نیست. حتی خود این اصطلاحات اغلب به شیوه ای اشتباه به عنوان مترادف برای توصیف مجموعه خاصی از شیوه ها استفاده می شوند.

برای یک مدیر پروژه، بسیار حائز اهمیت است که با تفاوت ها و شباهت های بین دو شیوه مدیریت چابک و مدیریت ناب به منظور تضمین عملکرد صحیح اعضای تیم پروژه و برای داشتن یک مدیریت موثر و کارآمد در هنگام مدیریت و اجرای پروژه آشنا باشد.

مدیریت ناب چیست؟

مدیریت ناب به طور کلی به مجموعه ای از دانش به نام ” تولید ناب” اشاره دارد که در دهه 50 و 60 میلادی در ژاپن توسط مهندسی به نام تایچی اوهنو توسعه یافت.

تولید ناب بسیاری از مفاهیم سنتی را تغییر داده که عبارتند از:

• تولید باید بر اساس تقاضا باشد نه بر اساس عرضه. منظور صرفا انجام کاری است که کسی آن را می خواهد و  سفارش می دهد.  نه آن که اول آن را انجام دهید. به امید آن که بعدا کسی به آن احتیاج داشته باشد.
• تولید اگر در قطعات کوچک به منظور  بهره برداری از صرفه جویی در مقیاس انجام شود کارآمدتر است.
• همچنین در مدیریت ناب صرف زمان برای تمرکز بر روی کیفیت محصول تولیدی، میزان تولید و کارایی محصول را افزایش می دهد.
• کارفرمایان و نه مدیران ، مسئول تعیین روش کار خود هستند.
• به جای اجرای مکرر وظایف از پیش تعیین شده، کارکنان باید به طور مستمر تلاش کنند تا روش کاری خود را ارتقا دهند. ( به اصطلاح استراتژی کایزن)

بررسی مدیریت ناب

این مجموعه ایده ها که در رابطه با مدیریت ناب مطرح شد، در آن زمان از نظر صنعت آمریکایی و غربی بدعت گذار به نظر می رسید. اما سازمان های صنعتی ژاپنی که این مجموعه ایده ها و فلسفه ها را پذیرفتند و آن را به کار بستند، موفق شدند که به سرعت از همکاران خود پیشی بگیرند.

به طور خلاصه، روش مدیریت ناب در مورد این موضوع صحبت می کند که همه مواردی را که ارزش افزوده ندارند و ارزشی را اضافه نمی کنند به سرعت حذف کنید.

حذف موارد بی ارزش نیز بدان معناست که وظایف، اسناد و ملاقات های غیر ضروری را از برنامه کاری خود حذف کنید. اما همچنین این معنی را نیز می دهد که

روش های ناکارآمد در هنگام اجرای پروژه مانند انجام دادن چندین پروژه همزمان را نیز از برنامه کاری خود حذف کنید تا باعث اتلاف زمان پروژه نشود.

روش مدیریت ناب تاکید بسیاری بر روی آن چه به آن سیستم می گویند دارد. مانند روش کار اعضای تیم در مجموع.

همچنین سطح و لول کاری همیشه باید کمی سطح بالاتر به نظر برسد تا این اطمینان حاصل شود که پروسه کاری بهینه سازی شده و به خوبی در حال انجام است.

این روش همچنین می گوید که به این واقعیت توجه داشته باشیم که افرادی که کار را انجام می دهند، کسانی هستند که می دانند چگونه باید به بهترین نحو کار خود را انجام داد. هنگامی که آن ها آن چه را که برای اثربخشی نیاز دارند دریافت کردند، باید این افراد را تنها گذاشت و به آن ها اعتماد کرد.

مدیریت چابک چیست؟

مدیریت چابک به مجموعه ای از  ارزش ها و اصولی اشاره دارد که در مانیفست این روش مدیریتی بیان شده اند. مانیفست چابک اساسا بر جنبه های زیر تاکید می کند:

• تاکید بر این که افراد تیم پروژه بر روی ابزارها و فرآیندها توجه داشته باشند.
• همکاری با مشتریان بالقوه در مذاکرات نتایج پروژه
• با داشتن برنامه ریزی به مجموعه تغییرات و ریسک های موجود در پروژه پاسخ دهید.

روش مدیریت چابک، شباهت بسیار زیادی به روش مدیریت ناب دارد و به همین دلیل، شما موارد مشابه بسیاری را بین این روش مشاهده می کنید.

به طور کلی، روش مدیریت چابک نسبت به روش ناب، بیشتر بر اساس توسعه است تا تولید.

روش مدیریت چابک و مدیریت ناب شباهت های بسیاری به یکدیگر دارند…

شباهت های بسیار واضح و مشخصی میان این دو شیوه مدیریتی وجود دارد که در ادامه مقاله، این شباهت ها را بررسی خواهیم کرد.

• متدولوژی ناب بر ساخت و تولید محصولات را در کم ترین تعداد تاکید دارد و این موضوع را مورد توجه قرار داده است که این شیوه کارآمدتر است.
• متدولوژی چابک بر تولید نسخه های کوچک و مشابه یک محصول به جای تولید نوع بزرگ محصول تاکید دارد.
• روش مدیریت ناب همچنین بر این موضوع تاکید دارد که هر فرآیندی باید به طور مداوم مورد بازبینی و تطبیق قرار گیرد تا آن را بهبود ببخشد. بنابراین ، این روش بسیار بر بهبود مستمر متمرکز است.( استراتژی کایزن)
• روش مدیریت چابک همچنین بررسی های منظم نتایج و روش کار را به منظور ارزیابی بهبودهای احتمالی فراهم می کند.
• شباهت دیگر میان روش مدیریت چابک و مدیریت ناب این است که بر روی وجود همکاری میان اعضای تیم تمرکز دارد.
• در  هر دو روش، کارکنان و اعضای تیم پروژه یعنی کسانی که وظایف خود در اجرای پروژه را انجام می دهند، بسیار مهم تر از ابزاری است که به کار می گیرند.
• وقتی صحبت از این دو روش مدیریتی می شود، هیچ چیز مهم تر از نتیجه نهایی در اختتام پروژه نیست. این نتیجه نهایی باید برای مشتری پروژه ایجاد ارزش کند و این تنها هدف توسعه فرآیند است.
• روش مدیریت چابک این امکان را فراهم می آورد که دائما نیازهایش را تطبیق دهد. در حالی که روش مدیریت ناب تولید محصول را به گونه ای ارائه می دهد که هیچ نوع ضایعاتی وجود نداشته باشد. در هر صورت، مشتری باید دقیقا آن چیزی را که انتظار دارد به دست بیاورد.

اما دو روش مدیریت چابک و مدیریت ناب همچنین با یکدیگر تفاوت هایی دارند…

• مهم ترین تفاوت میان دو روش مدیریت چابک و مدیریت ناب آن است که روش مدیریت چابک بر روی بهینه سازی فرایند توسعه تاکید دارد. در حالی که روش مدیریت ناب بر روی بهینه سازی پروسه تولید متمرکز است.
• در تولید ما به طور کلی یک محصول از پیش تعریف شده داریم و می خواهیم حدالامکان محصولات با کیفیت بالا و اقتصادی ترین شکل ممکن را تولید کنیم. در تولید، تغییرات و دوباره کاری منفی و پر هزینه هستند.  در حالی که در فرایند توسعه خوب و بهینه می باشند. در واقع، در فرایند توسعه موارد به طور دائم مورد بازبینی قرار می گیرند و بر اساس اطلاعات و یا فیدبک های جدید تغییر می یابند.
• تصادفی نیست که مدیریت ناب در بخش صنعتی با هدف کارآمدتر کردن سیستم های تولید به وجود آمدند. در حالی که روش مدیریت چابک در محیط خلاقانه و توسعه نرم افزار متولد شدند.
• در حالت اول، آن چه اهمیت دارد این است که فرآیندها به گونه ای انجام می شوند که هیچ اتلافی اتفاق نیفتد. این در نهایت به یک محصول و پروژه نهایی تبدیل می شود که تا حد امکان کارآمد تولید می شود.
• در حالت دوم، به جای آن، توسعه نمونه های اولیه پیش بینی شده است که در ابتدا مورد آزمایش ارزیابی قرار می گیرند.  سپس محصول و پروژه نهایی توسعه یابد.

اما تفاوت میان دو روش مدیریت چابک و مدیریت ناب هنوز تمام نشده است!

روش مدیریت پروژه ناب، اغلب برای ارتقای فرآیند در کل ارگان ها استفاده می شود. از سویی دیگر، روش مدیریت چابک در یک تیم که اغلب بیشتر از ده نفر نیست، مورد استفاده قرار می گیرد.

 چابک یا ناب آیا نرم افزار می تواند کمک کننده باشد؟

بسیار سخت است که بگوییم به کارگیری کدام روش بهتر است. این چیزی است که افراد حاضر در یک پروژه به تناسب پروژه و یا محصولی که در دست تولید دارند باید بدانند که استفاده از کدام از  این دو روش مدیریتی می تواند به پیشبرد اهداف آن ها کمک کند.

هر دو روش کاملا با یکدیگر مرتبط هستند. همه چیز حول محور تمرکز بر مشتریان پروژه و ارائه محصول مورد نظر آن ها به کارآمدترین روش ممکن است.

این روشی است که یک نرم افزار مدیریت پروژه نباید شما را مجبور به استفاده از یک روش کند. بلکه باید به شما این امکان را بدهد که از هر دو روش استفاده کنید. حتی پروژه های مختلف را به روشی متفاوت مدیریت کنید.

نرم افزار مدیریت پروژه مپسان نیز این امکان را برای شما فراهم آورده است که در پروژه های مختلف، روش های متفاوت را به منظور نتیجه گیری بهتر و افزایش بهره وری در پروژه به کار بگیرید.

سخن آخر

در این مقاله با با تفاوت ها و شباهت های بین دو روش مدیریت چابک و مدیریت ناب آشنا شدید. این دو روش مدیریتی که مدیران پروژه از آن بسیار استفاده می کنند، شباهت های زیادی به یکدیگر دارند. هر چند تفاوت هایی نیز با یکدیگر دارد.

شما به تناسب نوع پروژه ای که در دست دارید می توانید هر یک از این دو روش مدیریتی و یا سایر روش ها را با استفاده از نرم افزار  پیاده سازی کرده و بر اساس آن برنامه ریزی کنید.