نظریه دو عاملی هرزبرگ و کاربرد آن در مدیریت پروژه

تاریخچه نظریه دو عاملی هرزبرگ

این نظریه توسط فردی به نام فردریک ایروینگ هرزبرگ، روانشناس اهل آمریکا و در سال 1968 مطرح شد. این نظریه (Two-factor theory) مورد استقبال زیادی قرار گرفت و هم اکنون نیز مدیران هر سازمان، برای سنجش میزان بهره وری در محیط کار از این معیار استفاده می کنند.

نظریه دو عاملی هرزبرگ چیست و چه نقشی می تواند در مدیریت پروژه ایفا کند؟

استفاده از نظریه دو عاملی هرزبرگ می تواند نقش مهمی در پیشبرد اهداف پروژه داشته باشد. همان طور که از نام این نظریه مشخص است، این نظریه بر روی دو عامل مهم در انواع پروژه ها و کسب و کار تاکید دارد. رضایت کاری(عاطفی/ بهداشتی) و عدم رضایت کاری( انگیزه ای).

این نظریه بر روی این نکته تاکید دارد که زمانی که کارکنان احساس رضایت از شغل خود داشته باشد، میزان رضایت کاری اش افزایش می یابد و بالطبع میزان پیشرفت و بهره وری بیشتری را در آن محیط شغلی شاهد خواهیم بود و طبعا اگر میزان رضایت شغلی کارکنان پایین باشد، میزان پیشرفت و بهره وری کم تری نیز کم تر خواهد بود.

در ادامه مقاله می خواهیم دو عامل تاثیر گذار بر میزان رضایت شغلی کارکنان(عامل عاطفی/ بهداشتی،عامل انگیزشی) که در نظریه دو عاملی هرزبرگ بر روی آن تاکید شده است را بررسی کنیم.

عامل عاطفی/ بهداشتی

بر اساس نظریه دو عاملی هرزبرگ می توان گفت که یکی از عوامل مهم در تعیین میزان رضایت شغلی کارکنان می تواند عوامل عاطفی بهداشتی دارد. این عوامل عبارتند از: میزان درک مدیر شرکت از شرایط روحی و عاطفی کارکنان، حقوق متناسب با ساعات انجام کار، میزان امنیت شغلی و…وقتی همه این شرایط فراهم باشد، بالطبع کارکنان رضایت شغلی بالاتری خواهند داشت.

انگیزه

علاوه بر آن، ممکن است افراد در شغل و سمتی که هستند راضی باشند و رضایت شغلی داشته باشند و همه شرایط هم مهیا باشد، اما ممکن است انگیزه کافی برای پیشبرد بهتر کار و اهدافشان را نداشته باشند و می توان عامل انگیزه را از جمله عوامل کلیدی و بسیار تاثیرگذار در میزان رضایت شغلی کارکنان دانست.

عوامل انگیزشی

نظریه دو عاملی هرزبرگ به منظور افزایش میزان انگیزه کاری کارمندان در محیط کار، چند عامل انگیزشی را معرفی کند که عبارتند از:

میزان دستاورد و موفقیت در به پایان رساندن پروژه کاری، قدردانی از زحمات کارکنان، ترفیع شغلی، امکان به کارگیری ایده های خلاقانه برای پیشبرد بهتر پروژه کاری، تقویت توان و دادن امکان تصمیم گیری مستقل در کارکنان، امکان یادگیری مهارت های جدیدتر و توسعه بیشتر مهارت های فردی و…

دلیل اهمیت و ضرورت به کارگیری نظریه دو عاملی هرزبرگ

همان طور که اشاره شد، استفاده و به کارگیری این نظریه خواهد توانست عوامل موثر در نارضایتی شغلی کارکنان را شناسایی کند و به مدیران کمک می کند تا میزان رضایت و بهره وری شغلی را در کارکنان خود افزایش دهند.

استفاده از این نظریه می تواند منجر به پیشرفت سازمانی، افزایش روحیه کار تیمی و همکاری میان افراد سازمان شود.

مدیران با بهره گیری از مطالب نظریه دو عاملی هرزبرگ، در نوع آموزش های خود صرف نظر خواهند کرد و آموزش های خود به کارکنان را پویاتر و کاربردی تر خواهند ساخت؛ قطعا آموزش بهتر منجر به بهبود توانایی های کارکنان و بروز خلاقیت بیشتر از جانب آنان خواهد شد که در رشد و شکوفایی و پیشرفت در کسب و کار آن ها می تواند موثرتر باشد.

بر طبق گزارشات اخیر، بیش از 80 درصد مدیران، عامل اصلی شکست در پروژه و رکود در محیط کسب و کار را ناشی از نبود افراد کارآمد و با  آموزش متناسب شغلی می دانند.

نظریه دو عاملی هرزبرگ، افراد مسئولیت پذیر تری را بار خواهد آورد

با توجه به دلایل، ضرورت ها و مزایای گفته شده در باب نظریه دو عاملی هرزبرگ، می توان گفت که به کارگیری نظریه دو عاملی هرز برگ در محیط کاری، افراد مسئولیت پذیر تری را بار خواهد آورد.

با توجه به عوامل تاکیدی در نظریه هرزبرگ و عوامل تاثیرگذار در میزان رضایت شغلی، زمانی که دو عامل مهم رضایت شغلی یعنی عامل عاطفی/ بهداشتی و عوامل انگیزشی در محیط کار فراهم باشد، انگیزه و رضایت شغلی کارکنان چندین برابر خواهد شد و خواهند توانست پروژه و یا مسئولیتی که برعهده دارند را در زمان مقرر انجام دهند، موفقیت آن ها در انجام وظایف موجب ارتقای شغلی بیشتر و ارتقای شغلی بیشتر، منجر به افزایش انگیزه و میزان مسئولیت پذیری افراد خواهد شد.

معایب نظریه

نظریه دو عاملی هرزبرگ ، علاوه بر مزایایی که دارند، مانند هر نظریه دیگری می توانند معایب منحصر به فرد  خود را داشته باشند و طبعا یک سری عوامل را نادیده بگیرند این معایب عبارتند از :

1- این نظریه، تفاوت های فردی را در نظر نمی گیرد و همه افراد را یک شکل و یکسان می بیند؛ زیرا قطعا افراد در طول زندگی روزمره خود با عوامل و مسائل زیادی رو به رو هستند.

2- نظریه دو عاملی هرزبرگ، احتمال بروز اختلاف نظر در میان کارکنان را در نظر نگرفته است؛ زیرا ممکن است فردی از کار خود راضی باشد و این طور فکر کند که وظایف خود را به خوبی انجام داده است، در حالی که این طور نیست و ممکن است مدیر شرکت، از عملکرد آن فرد به عنوان عضوی از تیم کاری راضی نباشد.

3- مسائلی را که ممکن است در یک سازمان پیش بیاید و منجر به نارضایتی شغلی در کارکنان شود را در نظر نمی گیرد.

4- ممکن است کارکنان با وجود آن همه عوامل انگیزشی و بهداشتی لازم مهیا است و افراد در محیط کسب و کار  عملکرد خوبی دارند، باز هم نارضایتی شغلی را تجربه کنند.

5- تنها مدیران شرکت ها می توانند از مزایای این نظریه استفاده بیشتر را ببرند.

استفاده از نرم افزار مدیریت پروژه

علاوه بر به کارگیری این نظریه برای افزایش میزان رضایت شغلی و افزایش انگیزه کارکنان در محیط کار، مدیران می توانند طرز استفاده از دو نرم افزار مدیریت پروژه و نرم افزار مدیریت پروژه ساختمانی( مخصوص مهندسان)، موفقیت شغلی کارکنان خود را تضمین کرده و موجب ارتقا و بهره وری بیشتر در محیط کاری شوند.

سخن پایانی

در این مقاله با شما در مورد ضرورت به کارگیری نظریه دو عاملی هرزبرگ و تاثیر مثبت آن بر روی عملکرد کاری کارکنان را بررسی کردیم. طبعا  هر نظریه، معایب و مزایای خود را دارد و صرفا نمی توان به خاطر  وجود یک سری معایب، از مزایای آن چشم پوشی کرد.